TÜRKMEN EDEBIÝATY


20:41
Jigim Jorja

JIGIM JORJA

Nije günüm geçdi sussupeslikde;
Birahat ruhumyň dik depesinde
tümlük goýalýardy. Asman astynda
(Şonda şeýle pikir edipdim aslynda)
durup, diňlemeklik sazlaşyk heňin,
eýse, kysmatymda barmyka meniň?
Gije Demirgazyk ýyldyzlarynyň
müň bir öwüşginine ýiti nazarmy
dikip, synlamakdan irmedim birdem:
Ýazgydymy okadym men ol ýerden;
...Apollon lirany gowşurmaz maňa
— Goý, asman ot alsyn şapakdan ýaňa.
Alys bulutlardan, çala görünýän
ho-ol jadyly kirşler nur çaýsyn dünýä;
Tokaý arylarnyň güw berýän sesin
gelenok çopanlaň heňne öwresim;
Ylhamdan owsunjy almaryn nesýe,
Gadym rowaýatyň yşkynda, eýse,
ýüregimem, haýp, tutaşmaz gaýdyp,
Joşmaz geçen günleň aýdymyn aýdyp!

Ýöne käte şöhrat arzuwyn eden
bu gowgaly Ýere bakýar belentden:
Ylahy ylhama göwün berýär ol,
Dumly-duşda şygryýeti görýär ol.
Diýlipdir-ä, Jorjum, haçan-da şahyr
(Muny Spenser hem aýdypdyr ahyr)
maýyl bolan çagy şirin hesere,
gelýär şol dem gudratlaryň ýeseri.
Bedewler asmanda buýsanjaň çapýar,
Rysarlaň darkaşam oýuna sapýar.
Açyk derwezeleň ýalp-ýalpyn, göýä,
Ýyldyrym çakýandyr... öýder bilmeýän;

Tüýdügi ses edip derwezebanyň
gaplap alanynda Şahyryň aňyn,
Şol barmana ýiti gözi düşer oň,
Atlylaň şöhratly söweşlerden soň
ýagtylygy parran böwsüşip, sap-sap
inişlerne meýlis ýerne atygsap.

Ol giň myhman jaýda, ýanynda mermer
sütünleriň, barja zady ýerbe-ýer
kaşaň-kaşaň zenanlara syn edýär
hem «Bu düýşümmikä?..» — iňkise gidýär.

Pürepür doldurlan sansyz badalar,
Stollaň degresin gurşap aldylar.
Daşdaky rehnetli baýlyk hakynda
göz öňüne getirmegem çakyňdan
kyn başy ölümlä: şahyr, döret sen,
şol güller barada ajap sonet sen. —
Ol geň galyp, eglip olaň öňünde,
Reň alardy zemin bägüllerinden.
Hyjuwly nazaryň açan zatlary
ak köpürjik çüwdürimi ýatladyp,
kümüşsöw suw damjalary, haçan-da,
bir-birini öpüşişip guçanda,
şat delfinler ýaly keýplerin çaglap,
olar belentlikden inýärler şaglap.
Şeýle keramaty görýändir onsoň,
Kimiň guýmagursak zehini bolsa.
Şol hem ýüzün tutup sergin şemala,
Mylaýym bir agşam gezse, hamala,
ümmülmez giň çuňluk, düýbüne çenli
durşuna dür bolup ýatana çemli.
Gijäň melegimi, owsunýan asyl,
Geýip keşiş gyzlarynyň lybasyn,
Tümlükden buludy böwsüşip çykýar —
Ol onuň yzyndan otlukly bakýar.
Göýä, bir jadyly düýşdäki deýin,
Gör, onuň erkine niçe syr boýun:
Şolaryň şaýady bolsadym birden,
Kän zat hakda gürrüň berip bilerdim!

Şahyr bu durmuşdan kän alar lezzet,
Emma gymmatly bor ertirki hezzet.
Gözi gubarlanýar, urunyp zol-zol,
Janhowluna ýuwaş pyşyrdaýar ol:
«Jan jesetden çykyp, uçar asmana,
Ruhum nesillere ajaýyp nama
gönderer, ol sedam dillerden-dile
geçer, ýurdun söýen gylyç alar ele.
Görersiň, goşgymyň gudratly güýji
ýaňlanar gider-de, senatda süýji
ukuda ýatan ol hökümdarlaryň
gök gümmürdän ýaly oýarar baryn.
Dana — goşgymdaky oý-pikirlere
Ölmez öwütleriň ömrüni berer.
Suhangöýlik bilen ruhlanyp menden,
Joş alar ol märekäniň öňünde.
Gyzlar bolsa maý säheri meýdanda
bigam oýunlary oýnap ýadandan
soň, akja guwlar deý döwre guraşyp,
Gök otlukda oturarlar ornaşyp.
Gör, ortaradaky eli çemenli
oturan — şa gyzy bora çemeli...

Bar reňkler garyşdy — al, sary, ýaşyl;
Betbagt hem hyjuwly yşkyň nyşany —
Ajaýyp bägüliň ýanynda öwser
olar, onsoň öçügsije melewşe.
Benewşeler hiç bir gaýgy-gussany
bilmeýän gyz gursagyny ýassanyp,
Ymyzganşyp aşagynda korsažyň1
ýatyr. Gyz sebetde ýygşyrlan naşy
kitapçany alýar. Boýdaşlarynyň
şatlygnyň çägi ýok, boýdan-başlarna —
şowhuna, heşellä, gülkä beslene,
Gujaklaşyp begenç bilen seslener...
Meniň ýaşlyk goşgularmy täzeden
eşiderler, ýylgyrjaklap näz eden
şol şirin zybandan... Wagty gelende
olar, onsoň eneleriň dilinde
hüwdi bor — bäbejik parahat uka
gider, gysmyljyrap ejesne baka.

Bagyşla, eý, gamhanasy zeminiň!
Göterilýän asman giňişligne men.
Ganat ýaýyp ýokarsynda barlygyň
uçuşym, ýugrulan bagtyýarlyga:
Goşgulam gyzlara duýgudaş bolar
hem ýigitleň gursagyna gor salar!».
Jigim, jan-jigerim! Eger miýesser
etse ile peýda bermek — ýüz esse
bagtly bordum, gürrüňsiz, şan-şöhratyň
sermest hyjuwnyňam ýatyrdym badyn.
Ýöne ýagty pikir dömen dessine,
Şol pursada deňeç mukaddesligne
galan gymmat hazynany açandan
beter göwnüm galkar, ýürek janlanar.

Undulsyn sonetlem undulsa, meger,
şat bordum, olary okasaň eger.
Ýaňyrajykdy, bu pikirler serimde
at saldy, otlukda ýatan ýerimden
söýgüli pişäme berlip, ine, men
şulary çyrşadym, saňa — inime;
Pessaýja öwüsýän salkyn şemalam
Çekgämi sypaýar. Ynha, şumalam
güwleýän girdaba belentden bakyp
oturan çolaja kert gaýa çykyp,
Güller içre ýatyryn men agynap.
Terslin-oňlyn, ýüzne bu sahypanyň
adaja yranýan baldajyklaryň
kölgeleri çyzyk çekip çykdylar.
Alyslarda, arasynda süleleň,
Al-elwan öwsüşip oturan kileň
hapa haş-haşylaň başy görünýär;
olaň reňki — ilata gün bermeýän
emeldarlaň lybasyn salýar ýadyňa,
sypatlarna gözüň düşen badyna...

Ummanyň kä narynç ösýän, käýarym
ýaşyl ösýän; gök örtügi çarpaýa
galýar. Ine, kümüşsöw reňkli, däli
gomlaryň üstünde ýelkenli gämi;
Ine, azat çarlak edip öz argyn
ganatynda baryn, erkinde baryn,
Aýlaw ýasap gelip, tolkuna gonýar —
Bir-de göge galksa, bir suwa inýär.

Al şapaga bakýan ýalkym içinde.
Neçüýn? Hoşlaşmaly... Şonuň üçin-de,
eziz Jorjum (zeýrenme sen birjigem),
Salam saňa — bol, eliňi ber jigim!

© Jon Kits (John Keats)
Terjime: © Annamuhammet KIRŞEN
Bölümler: Terjime eserler | Görülen: 91 | Mowzugy paýlaşan: sussupessimist | Teg: Jon Kits, Annamuhammet Kirşen | Рейтинг: 5.0/3
Похожие материалы

Awtoryň başga makalalary

Ähli teswirler: 7
avatar
0
1 sussupessimist • 20:56, 11.04.2024
МОЕМУ БРАТУ ДЖОРДЖУ

В унынии провел я много дней:
Душа была в смятенье — и над ней
Сгущалась мгла. Дано ли мне судьбою
(Так думал я) под высью голубою
Созвучьям гармоническим внимать?
Я острый взор не уставал вперять
Во мрак небес, где сполохов блистанье:
Там я читал судьбы предначертанья:
Да, лиру не вручит мне Аполлон —
Пусть на закате рдеет небосклон
И в дальних облаках, едва приметный.
Волшебных струн мерцает ряд заветный;
Гуденье пчел среди лесных дерев
Не обращу в пастушеский напев;
У девы не займу очарованья,
И сердце жаром древнего преданья,
Увы, не возгорится никогда,
И не восславлю прежние года!

Но кто о лаврах грезит, тот порою
Возносится над горестной землею:
Божественным наитьем озарен,
Поэзию повсюду видит он.
Ведь сказано, мой Джордж: когда поэтов
(Либертасу сам Спенсер молвил это)
Охватывает сладостный экстаз,
Им чудеса являются тотчас,
И скачут кони в небе горделиво,
И рыцари турнир ведут шутливый.
Мгновенный блеск распахнутых ворот
Непосвященный сполохом зовет;
Когда рожок привратника играет
И чуткий слух Поэта наполняет,
Немедленно Поэта зоркий взгляд
Узрит, как всадники сквозь свет летят
На пиршество, окончив подвиг ратный.
Он созерцает в зале необъятной
Прекрасных дам у мраморных колонн —
И думает: то серафима сон.
Без счета кубки, до краев налиты,
Прочерчивают вкруг столов орбиты —
И капли влаги с кромки золотой
Срываются падучею звездой.
О кущах благодатных в отдаленье
И смутное составить представленье
Не в силах смертный: сочини поэт
О тех цветах восторженный сонет —
Склоненный восхищенно перед ними.
Рассорился б он с розами земными.
Все, что открыто взорам вдохновенным,
Подобно водометам белопенным,
Когда потоки серебристых струй
Друг другу дарят чистый поцелуй
И падают стремительно с вершины,
Играя, как веселые дельфины.

Такие чудеса провидит тот,
В ком гений поэтический живет.
Блуждает ли он вечером приятным,
Лицо подставив бризам благодатным,—
Пучина необъятная до дна
В алмазах трепетных ему видна.
Царица ль ночи в кружеве волнистом
Прозрачных туч взойдет на небе мглистом,
Надев монашенки святой убор, —
Вослед он устремляет пылкий взор.
О, сколько тайн его подвластно зренью,
Волшебному подобных сновиденью:
Случись мне вдруг свидетелем их стать,
О многом мог бы я порассказать!
avatar
0
2 sussupessimist • 20:56, 11.04.2024
Ждут барда в жизни многие отрады,
Но драгоценней в будущем награды.
Глаза его тускнеют; отягчен
Предсмертной мукой, тихо шепчет он:
«Из праха я взойду к небесным кущам,
Но дух мой обратит к векам грядущим
Возвышенную речь — и патриот,
Заслышав клич мой, в руки меч возьмет.
В сенате гром стихов моих разящих
Властителей пробудит, мирно спящих.
Раздумиям в моем стихотворенье
Живую действенность нравоученья
Придаст мудрец — и, вдохновленный мною,
Витийством возгорится пред толпою.
А ранним майским утром поселянки,
Устав от игр беспечных, на полянке
Усядутся белеющим кружком
В траве зеленой. Девушка с венком —
Их королева — сядет посредине:
Сплелись цвета пурпурный, желтый, синий;
Лилея рядом с розою прекрасной —
Эмблема страсти, пылкой и несчастной.
Фиалки, к ней прильнувшие на грудь,
Тревог еще не знавшую ничуть,
Покойно дремлют за корсажем. Вот,
В корзинке спрятанный, она берет
Изящный томик: радости подруг
Конца и края нет — теснее круг,
Объятья, вскрики, смех и восклицанья…
Мной сложенные в юности сказанья
Они услышат вновь — и с нежных век
Сорвутся перлы, устремляя бег
К невинным ямочкам… Моим стихом
Младенца убаюкают — и сном,
Прижавшись к матери, заснет он мирным…
Прости, юдоль земная! Я к эфирным
Просторам уношусь неизмеримым,
Ширяясь крыльями над миром зримым.
Восторга преисполнен мой полет:
Мой стих у дев сочувствие найдет
И юношей воспламенит!» Мой брат,
Мой друг! Я б стал счастливее стократ
И обществу полезней, без сомненья,
Когда б сломил тщеславные стремленья.

Но стоит мысли светлой появиться,
Воспрянет дух и сердце оживится
Куда сильней, чем если бы бесценный
Открыл я клад, дотоле сокровенный.
Мне радостно, коль ты мои сонеты
Прочтешь — пускай они достойны Леты.
Бродили эти мысли в голове
Не столь давно: я, лежа на траве,
Любимому занятью предавался —
Строчил тебе; щек легкий бриз касался.
Да и сейчас я на утес пустынный.
Вознесшийся над шумною пучиной,
Взобрался — и среди цветов прилег.
Страницу эту вдоль и поперек,
Легко колеблясь, исчертили тени
От стебельков. Я вижу в отдаленье,
Как средь овса алеют там и сям
Головки сорных маков — сразу нам
Они на ум приводят пурпур алый
Мундиров, вред чинящий нам немалый.
А океана голубой покров
Вздымается — то зелен, то лилов.
Вот парусник над серебристым валом;
Вот чайка вольная, крылом усталым
Круг описав, садится на волну —
То взмоет ввысь, то вновь пойдет ко дну.
Смотрю на запад, в огненном сиянье.
Зачем? С тобой проститься… На прощанье,
Мой милый Джордж (не сетуй на разлуку),
Тебе я шлю привет — дай, брат, мне руку!

Август 1816

Перевод: Сергей Сухарев
avatar
0
3 aygull • 22:47, 11.04.2024
"Inim Jorja" bolsa kem däl ŷaly.
avatar
0
4 sussupessimist • 12:20, 12.04.2024
Annamuhammet agaň stiline belet bolamsoň, näme üçin inim diýmän jigim edenini aňýan. Jigim Jorja, "Hatlarda hata hokýok", ýaly ses sazlaşygyny gowy görýär ýaşuly.
avatar
0
5 Мango • 18:21, 12.04.2024
gowy terjime eken.
kyn bolandyraý, ýöne...

Ol giň myhman jaýda, ýanynda mermer
sütünleriň, barja zady ýerbe-ýer
kaşaň-kaşaň zenanlara syn edýär
hem «Bu düýşümmikä?..» — iňkise gidýär.

sorag peýda boldy.
kaşaň haly, kaşaň mebel, kaşaň jaý, kaşaň maşyn.... diýilýär welin, aýallara-da kaşaň diýilýämikä?

terjimä 5 ýyzzyl.
avatar
0
6 Балканов • 19:11, 20.04.2024
Annamuhammet Kirşeni tanamaýan ýokmuka diýýän. Örän şowly, birkemsiz terjime--edil özi düzen ýaly.
Galamyňyz ýiti, sözleriňiz ötgür bolsun, Annamuhammet aga!
avatar
0
7 Балканов • 22:23, 21.04.2024
Türkmenlerde adatça "jigim" sözi bilen gyz
maşgala ýüzlenilýär, a"inim" bilen bolsa erkek adama. Jorj (1797 ý.d.) Jondan (1795 ý.d.) iki ýaş kiçi bolansoň Annamuhammet şahyr "jigim" sözüni ulanypdyr. J. Kits goşgusynda Jorjy younger brother (ini, jigi) diýip takyklaman, "kiçeltmän", has ezizli "doganym" diýip, özüne has ýakynlaşdyrypdyr (memiň öz pikirim).
    Annamuhammet şahyr eseri haýsy dilden terjime edenligini ýazmandyr; oňa ýardam  bolsun diýip, Sussypessimist rus diline terjimesini tapypdyr.
   Ýogsa-da, "jigimiň" ýerine Pyragynyň "gardaş" sözi goýulsa nähili bolardy?
avatar

Старая форма входа
Durmuş adaty bolardan has süýji, Men howa şarynda uçup barýaryn
© AÝGÜL BAÝADOWA
EDEBIÝAT KAFESINDE
Özüm özümi synlap, haýran galdym. Ýyl, ömür diýlеn zat adamy nä hala salýar ekеn?!
© HYDYR AMANGELDI
EDEBIÝAT KAFESINDE
Men adamlary diňlemegi gowy görýän
© UMYT KÜLE
EDEBIÝAT KAFESINDE
Baglar, Ynanmañ, Gara gyşyñ Gününe!!
© MEŇLI AŞYROWA
EDEBIÝAT KAFESINDE
Azajyk ýazylan zatlary okamagy halaýan. Sebäbi gysga zada başlaýaň we tamamlaýaň
© MANGO
EDEBIÝAT KAFESINDE
Bäh, aýna-da garraýan eken..
©LAÇYN PÜRJÄÝEWA
EDEBIÝAT KAFESINDE