09:32 Gaýnata | |
 GAÝNATA 1941–45 urşuna alynyp, gaýdyp gelmedik Baýly kakamyň aýaly Orazjemal gelnejem bizde bolardy. Baýly kakam oňa “Maňa bir zat bolaýsa, Amangeldilere bargyn” diýip uruşdan ýazypdyr. Ýeke gyzy bilen ýeke galan gelnejem bizde-de dünýeden ötdi. Meni gelnejeme ogullyk beripdirler. Ýöne Orazjemal gelnejem bizde ýaşansoň, men ejeme “eje” diýýädim, gelnejeme bolsa “Öweje”, hatda gelnejemdiginem bilmeýärdim. Bütin ömrüni jepa bilen geçiren Öwejem menem gujagynda göterip ulaldypdyr, gijeler ýatman meň ogullarymyňam sallançagyny üwräpdi. Ýöne gürrüňini etjek bolýan zadym başga bolansoň, bu pukara pahyr hakda giňişleýin ýazmaýyn. Diňe onuň ölmeziniň öň ýanyndan ýekeje pursat.  O günler men obada ýokdum. Megerem, irdendir, çagalar sygyrlary örä äkitmänkä, Öwejem biziň sygrymyzy sagýar, eli süýtli bedreli öýe gelýärkä-de ýykylýar, bedrede agdarylýar, ak süýdem ýere ýazylýar, Öwejemem. Muny görüp ylgaşyp barýalar, göterip bize salýalar. Sähel wagtda-da jan berýär. Soň kakam “Daşyna üýşüp durs welin, pahyr menden ýaşynjak bolýar” diýip gürrüň berdi. Ýaşan bolsa, pahyr, altmyşa ýetendir. Şolar ýaly zatlary kakam inçe duýardy. Altmyşa ýeten aýal — soňky demiňi sanap ýatyrkaň ýaşmak nireden ýadyňa düşýär?! Gürrüňi gussa bilen başladym, bagyşlaň. Indi meň ýaşym ýetmişden geçdi. Bäş ogul öýerdim, bäş gelnim bar. Ine saňa gerek bolsa, men gaýnata bolan ilkinji günlerimem häzir ýatlap bilemok. Olam taryh bolup gitdi. Uly gelnimiň häzir öýeräýmeli ogly bar. “Öýlenip öýli-işikli bolanyndan soň, adam hakykatdan ulalýar” diýýäler. Muňam jany bar. Öýlenmedik oglan hakykatdanam oglan ýalam bolýar. Häzir welin, “Gaýnata bolaňdan soň, içeriň garamaty doly boýnuňa düşen ýaly bolýar eken” diýesim gelýär. Kakaň-ejeňem ýa gaty garraýa ýa dünýeden ötýär, gelniňem senden ýaşynyp ýör. Birden duýdansyz içerik girseň, hasyr-husur ýaşmagyny agzyna ýetirýär. Bu sylag sende birhili, jogapkärçiligi artdyrýarmy, ulaldýarmy. Käte özüň gaýnata bolup ýöreniňe ynanmajagam bolýaň. Dogrusy, ilkije oglum bolanda-da özümiň kaka bolanyma ynanyp bilmändiim. Soň… Soň “Özen” diýip okuw merkezini açdy oglanlar. Menem, gelinlerdenem ikisi şonda işledi. Iş ýeriňde-de ýaşynyşyp ýörseň birhili görünýä diýip, gelinlere ýaşmagyňyzy aýyraýyň diýdim. Olar ilki kyn görselerem, soň aýyrmaly boldular. Soň esli ýyl geçensoň beýleki iki gelnime-de ýaşynmalaryny goýdurdym. Ýolagçy boldum, samalýotda kiçijik agtygym bilen üç bolup, Stambuldan Aşgabada uçmaly boldum. Şonda “Aý, gelnim, sylagyňa sag bol. Beýleki gelinlerem açdy senem açaý” diýdim. Olam mejbury açmaly boldy. Indi häzir iň kiçi gelnim ýaşynýa. Birdenem Orazjemal gelnejem ýadyma düşýär-de “Ýalňyşaýdymmykam?” diýýän. Ýogsa, gelinlerimiň bir bolşy, meňem şol öňküligim. Ýaşmak aýrylansoňam üýtgän zat bolmady. Gelinlerimden müňde bir razy. Dogrusy, doganlarymyň arasynda ýene meň içerim başgaça ýaşaýa. Gelinlerimden diňe şol häzir ýaşynýan gelnimden özgesi daşary ýurtda. Agtyklarymyň arasynda iňlis dilinde dil çykaranam bar. Muny häzir geň görýäler. Ýöne men özümi, geljekde köpelip gitjek, türkmen maşgalalarynyň biri ýaly duýýan. Birhili “başbozar” diýen ýaly. Aslynda 1881-nji ýylda Gökdepe galasy ýarylan döwründe Ýewropada muzeýler, teatrlar… bar eken. Türkmende bolsa bäşataram bolmandyr. Muňa yzagalaklyk diýmek dogrumy, dälmi — ony bilemok. Ýöne Hanmämmet Atalyk ýaly juda akylly adamlarymyzyň şonda armanlyja şehit bolanyna gynanýan. Häzir ösýäs. Bu ösüşmi-dälmi — onam anyk aýdyp biljek däl. Ýöne häzir dursaňam, yza galýandygyňy duýýäň. Häzir ürç edip iňlis dilini öwrenjek bolýan. “Indiden soň dutar öwrenip, görüňde çaljakmam” diýilýär welin, öwrenesim gelýär. Iňlis dilini bilmeýänime kemsinýän. Bir zadam ýazmasam kemter boljak, Ylýas ikimiz bäş doganyň iň kiçileri bolsagam, ilki bolup namaza durduk, ilkii bolup sakal goýberdik. Dilime aldym welin, il gözüne eden ýaly bolmasyn. Ýöne aýtmasam keşbimiz kemter boljak ýaly görünýär. Şeýleräk bir gaýnata. © Hydyr AMANGELDI Çeşme: https://medium.com/@h.amangeldi/ga%C3%BDnata-adcff83999a2 | |
|
| |
| Ähli teswirler: 14 | |
|
| |
