17:14 Ekizler Ýa-Da Ýene Bir Gezek Gurbannazar Ezizowy Ýatlap | |
EKIZLER ÝA-DA ÝENE BIR GEZEK GURBANNAZAR EZIZOWY ÝATLAP (ýatlama) Hydyr we Ylýas Amangeldiýewler bilen meniň ýakyndanam, daşdanam hiç hili tanyşlygym ýok, olaryň eserleri bilenem ýaňy-ýakynda şu saýtyň üsti bilen tanyşyp başladym. Ekiz adamlaryň dünýäsi barada kän okasamam, olaryň dünýägaraýşy barada birugurly pikir etmegiň nädogrudygyna düşünsemem, Hydyr aga bilen Ylýas agaň Gurbannazara bolan garaýyşlary meni kän oýlandyrdy. “Ýazmalymy ýa ýazmaly dälmi?” diýen pikir bilen. Ýazanym bilen ýitirjek zadym ýok, ýöne özümdäki ýaly duýgyny okyja ýetirip bilmesem, onda ondan Gurbannazara-da, onuň ekiz taýyna-da hiç hili peýda bolman, tersine bolar öýdüp, kän ýaýdanyp gezdim. Hawa, men “Gurbannazaryň ekiz taýy” diýen sözi başda goşa dyrnaga almadym, ýogsa ol meň öz sözümem däl. Gürrüň Hydyr we Ylýas Amangeldiýewleriň agasy Baýram Amangeldiýew barada barýar. Oň bilenem gatnaşygym ýakyndan diýip biljek däl, ýöne ömrümde Gurbannazary görmek miýesser etmese-de, her gezek Baýram agany görsem, Gurbannazary gören ýaly bolýan. Beýle duýgy mende şahyryň ejesi, aýaly, çagalary bilen bolan gürrüňdeşliklerimde-de döräp bilmedi, ýogsa onuň ogly Serdar (Gurbannazar) Ezizow meň studentimdi. Näme üçin Baýram aga? Dogrusy, men oňa şu wagta çenli ýekeje gezegem “aga” diýip göremok. Illere gürrüň beremde, “Baýram” diýýän, özüne — “mugallym”. Hawa, ol meniň mugallymym. Ol bizi kän wagt okatmady, okadan wagtlaram diňe aglap geçýärdi diýen ýaly. Haýsy temadan sapak geçse-de, iň soňunda gürrüň Gurbannazara syrygýardy, onsoň... Ol häzirem şeýle. Birki ýyllykda Gurbannazar barada gepleşik berildi, men şonda teleýaýlymdakylara Baýram aga barada aýtmakçy boldum, ýöne bir gorky meni saklady durdy. — Aýtmanyňam gowy bolupdyr… — Ýöne, mollym… Onuň iki ýaňagyndanam syrygýan gözýaşlara seredip, men: ”Onda ol barada kim bize gürrüň bermeli?” diýjek bolanlarymy ýuwutmaly boldum. “Ol bizi okatdy” diýip, meň uly gürlän bolmagymam mümkin, sebäbi bir ýylyň içinde ol bary-ýogy 15-20 gezek sapak geçendir, her sapakdan soň bolsa hepdeläp, käteler bolsa aýlap keselhanalarda ýatmaly bolýardy. Ýüregi sebäpli. Men ol döwürlerde Gurbannazaryň kimdiginem bilemokdym, onuň eserleri bilenem tanyş däldim. Şu häsiýetim şol döwürlerde-de (çaga wagtymam) bar eken: birini hetdenaşa öwseler, meňki bolanok. Ol şoňa mynasyp bolsa-da. Ol döwürler bolsa gürrüň diňe Gurbannazar hakda gidýärdi. Soň-soňlar maňa kursdaşlarymam geň galardylar: ”Sen Gurbannazary okaman, özüňe goşgy ýazýanam diýýäňmi?!” Ony okamazlyga bu maňa hasam itergi berýärdi. Gurbannazary okamazlygyma-da, ony okap başlamagyma-da ýene-de Baýram aga sebäp boldy. Has dogrusy, ol hakdaky gürrüň. Üçünji kursda okaýardym. Şonda kursdaşlarymyň biri: — Sen institutyň teatrynda çykyş edip ýörsüň, özüňiz barada-da bir duşuşyk geçiräý! — diýdi. — Düşünmedim?.. — Institutda kimiň goşgy ýazýanyny bilýäň. Şolaň döredijiligi bilen köpçüligi tanyşdyrsaň, gowy bolardy. Üýtgeşik taýynlygam görmedik, ýöne beýle köp adam gelerem öýtmedik. Duşusykdan soň dekanymyz ýanyna çagyrdy: — Gowy iş etdiňiz, ýöne daşyndanam şahyrlary, bagşylary çagyran bolsaňyz, has gowy bolardy. — Men hiç kimi tanamog-a… — Ökdirowam tanaňokmy? — Döwletgeldi Ökdirowiçimi? — Howwa. Şondan aýdym aýtmagyny haýyş edip gör. Döwletgeldi mugallyma okadýan sapagyndan soň haýyş bilen ýüz tutdum. Ikirjiňlenmedem. Ikinji duşusygymyzda aktlar zaly doldy diýsem, bärden gaýdar: dik duranlaram kändi. Döwletgeldi mugallym dutarda saz çalyp, aýdym aýdyp berse-de, berdi welin, özündenem, bizdenem nägile boldy: — Ýanymda gyjakçy bolmasa, öz aýdýanyma özümem ynanyp bilemok. — Wah, biz indi gyjakçyny nireden alaly? Öz tanaýanyňyz bar bolsa… — diýip, hemmeden öň dekan dillendi. — Hon-ha, Derýa ba:r-a — diýip Döwletgeldi Ökdirowiç yzky gapyň ýanynda diwara ýaplanyp duran Derýa mugallymy görkezdi. Rus edebiýatynyndan okadýan Derýa mugallymymyzyň gyjak çalýandygyna hiç kim ynanyp bilmedi, ol bolsa, ady tutulandan, zaldan çykyp gitdi. Ondan kän adam haýyş etdi, emma haýry degmedi. Dekanam, prorektoram gitdi. Geň galyp, başlaryny ýaýkap geldiler. Bir gün sapakdan soň Döwletgeldi mugallym meni alyp galdy: — Sen oňa “Gurbannazar üçin!” diýibem gör. Men diýsem, diňlemez. Derýa mugallym, meni göreninden: — Çyk, çyk, Ataýew! Öz wagtyňam, meň wagtymam alma! — diýip, meni gürlemäge-de goýmady. — Mollym… Derýa Baýramgu… — Näme “mollym”?! Näme?! Hawa, men indi elli ýyla golaý “Derýa”! Soň?! Size adam dilinde aýdyld-a: “Men gyjak çalamok!” diýip! — Mollym, Gurbannazaryň hatyrasyna… Edil ýanymda bolan bolsa, onuň maňa bolmanda bir şarpyk dadyrjagyn-a hiç hili şübhäm ýokdy. Gözleri içiňden geçip gelýär, ýöne olarda hiç-hili many ýok. — He-eý, Baýram, Baýra-a-amm!.. Sen nädip çydap ýörsüň?!. Ol aglamasa-da, tas men aglapdym. Şonda-da: — Ýalkymly Baýrammy?.. — diýenimi duýman galypdyryn. Ol indi many ýygnanyp ugran gözlerini göni gözlerime dikdi: — Sen ony nireden tanaýaň?! — Mollymym… Ol esli wagtdan soň: — Hany, geç otur! — diýip, maňa oturmaga ýer görkezdi. — Biz olarda üç bolup kän oturşypdyk! Gurbannazar dutar çalyp, goşgy okardy, men gyjak çalardym. Baýramyň inilerem ýanymyza kän gelerdi. Şoň ýanynda imenno meň gyjak çalanym üçin şonda magnitofona geçiren ýazgylarymyzam gadagan edipdiler. Men Gurbannazar ölensoň, bir gezegem elime gyjak alyp göremok… Baýram bolsa… Ol kän wagtlap dymyp oturdy. Menem sesimi çykarmadym. — Ýogsa-da, nähili ol? — Kän wagt bäri göremok… — Menem şeýle… Dogrusy, duşuşmak problema däl, ýöne … görüşip bilemzok… Ondan bäri on iki ýyl geçipdir, ýöne ýaraň ýüzi kesmekläýinem diýenok. Biri-birimizi görsek welin… Ol henizem aglaýarmy? — Howwa… — Sen ondan gaty görme… Men olara, degişip, “ekizler” diýýärdim. Degişmäm çyndanam beter bolaýdy… Bilýäňmi, Gurbannazary morgdan alyp çykmaly bolanda, hiç birimiz girip bilmedik. Baýram girdi. Girdem, ýüregniň ýarsyny şol ýerde goýubam gaýtdy… Şol wagtlar: “Gurbannazaryň ýerine kim janyny berip biljek?” — diýip sorasalar, belki, janyny gaýgyrmajaklar tapylardy, ýöne ýekeje sekundam ikirjiňlenmejegiň ýeke-täk Baýram ekendigi barada men soň-soňlaram kän pikir etdim… P.S. Gurbannazar barada soň kän okadymam, ylmy işlerem ýazdym. Kän gürrrüňlerem eşitdim. Henizem eşidýän. Onuň hakykatda nähili häsiýetli adam bolandygyny bilemok, diri wagty gatnaşyp gören bolaýanymda-da, gatnaşygymyzyň nähili derejede bolup biljegi hakynda pikir etsemem, ony göz öňüne getirip bilmedim. Özümdäki birgiden oňşuksyz häsiýetlerime belet bolamsoň, meň üçin Baýram mugallymam, Derýa mugallymam kemçiliksiz adamlar däldi (belki, Gurbannazar bilenem mäşim bişişmezdi), ýöne şu iki adamdaky Gurbannazara bolan garaýyş (şahyra däl-de, adama, dosta bolan garaýyş) soň Gurbannazary ideýallaşdyrjak bolup, ony her ädimde öwmäge döwtalap bolýanlaryň öwgüsin-ä maňa juda ýöntem edip görkezýärdi, ony döwmäge, garalamaga döwtalaplaryň synanyşýgyna bolsa hiç hili pitiwa-da edip bilemokdym. Entek- entek, azyndan ýene-de elli ýyl dagy geçmese, Gurbannazar barada obýektiw eser ýazyp bolmajagyna gözüm ýetýär. Entek ony gören, tanaýan adamlar dirikä, olaryňam oňa emosinal garaýyşlary güýçlükä, obýektiwlik barada gürrüňem bolup bilmez. Aslynda, şol bize gerekmi bir? Men Gurbannazary diňe goşgulary boýunça tanaýan; şu ýazgylarymam asla ol hakda däl diýseňem boljak. Ony çyn ýürekden söýen şol iki sany adamam onuň goşgularyndan mysallar getirjek bolup ýa onuň eden işlerini köpçülige ýaýyp, onuň adyny arşa göterjek bolup ýörenokdylar. Olar dostlaryny dymyp, aglap söýýärdiler… © Çary ATAÝEW Çeşme: Galamdash.com saýty. | |
|
| |
| Ähli teswirler: 7 | |
|
| |
